بررسی های مختلف نشان می دهد اکثر افراد جامعه فکر می‌کنند از بقیه آدمها بهتر و تواناتر هستند. رانندگی مثال عمومی خوبی در این زمینه است: « همه رانندگان فکر می‌کنند بهتر از حد دیگران، رانندگی می‌کنند» خیلی از رانندگان حتی معتقدند تسلط رانندگی شان خارق العاده است.
عین همین ادعا در هزاران رفتار و عمل عادی ما انسانها وجود دارد. روانشناسان این پدیده رفتاری را با عنوان تعصب « بهتر از حد معمول» یاد می کنند.
محققین دانشگاهی در انگلیس از ۸۵ زندانی مجرم که در حال گذراندن حکم شان هستد پرسیدند که خود را در اجتماع به چه شکل قضاوت می کنند.
اکثر زندانیان مورد نظر که بین ۱۸ تا ۳۴ ساله بودند و جرائم مربوط به خشونت و دستبرد به بانک داشته اند اعلام کردند افرادی قابل اعتمادتر و صادق تر از« حد معمول جامعه» هستند.
تحقیقات دیگری وجود دارد که نشان می دهد آنهایی که در امتحانات نمره کمتر می گیرند همان کسانی هستند که فکر می کنند « بهتر از حد معمول» برای امتحان آماده بودند
به نظر می رسد بشر در کنار انواع تعصباتی که دارد از این ضعف اساسی هم برخوردار است که به قابلیت خودش بیشتر از حد لازم، بها می دهد. برای مثال افرادی که چندین بار طلاق گرفته اند نیز خود را در روابط زناشویی، هوشمندتر از بقیه می دانند.
بر اساس این تعصب که در ذهن بشر وجود دارد افرادی که سیگار می کشند، ورزش نمی کنند و غذای سالم نمی خورند هم فکر می کنند وضع سلامت شان بدتر از بقیه نیست.
این تعصب جالب، گسترده و البته خودفریبانه « من از حد متوسط آدمها بهتر هستم» به نظر محققین دلیل مهمی است که کار تصحیح و تغییر شخصیت آدمها را سخت می کند. تعصبی که باعث بخش بزرگی از خطاها و تصادفات است.
Sedikides C, Meek R, Alicke MD, and Taylor S (2014). Behind bars but above the bar: Prisoners consider themselves more prosocial than non-prisoners. The British journal of social psychology / the British Psychological Society PMID: 24359153 Why we’re better at predicting other people’s behaviour than our own.
Post written by Christian Jarrett (@psych_writer) for the BPS Research Digest.
