باستان‌شناسی نابرابری‌ها

در تصویر بالا اسکلت یک خان نواحی رومانیای کنونی را مشاهده می کنید که حدود ۶۵۰۰ سال پیش فوت شده است. باستانشناسان می گویند مقدار طلا و جواهراتی که بر روی بدن وی قرار داشته است بیشترین ثروتی است که یکی می توانست در سیاره ما داشته باشد.

محققین از یک فرمول اقتصادی به نام ضریب جینی استفاده می کنند که رتبه نابرابری اقتصادی را از ۱ تا ۱۰۰ در نظر می گیرد. آنها امیدوارند به کمک سه عنصر ضریب جینی، اطلاعات ژنتیک اسکلت درون قبرها و مراسم خاکسپاری، به درک کاملتری از وضعیت نابرابری های اقتصادی و اجتماعی هر تمدن قدیمی دست یابند.

بر اساس یافته های قبر مردگان دوران نخستین که بشر مدام در حرکت بود و شکار حیوانات و چیدن میوه ها و نباتات منبع اصلی غذا و ثروت بود متوجه شدند که به خاطر نازل بودن سطح تولید عذا، ضریب نابرابری خیلی کمتر و در ۱۷ از ۱۰۰ بود.

اما هزاران سال بعد قبر یک فرعون معمولی به اسم توتنخامون درون تابوتی طلایی ۱۰۰ کیلویی قرار داشت. اما قبر مردم عادی به کمک ملاک سلامت بدن، آنقدر فجیع و ناراحت کننده بود که ضریب جینی نابرابری مصر را به شدن بالا برده بود.


بررسی ۳۵ تمدن قدیمی نشان داد با وجود اینکه زندگی کشاورزی و یکجانشینی، به ثروت و پس انداز بشر افزود ولی نابرابری ها بیشتر شده است. مهمترین دلیل کاهش ارزش نیروی کار نسبت به قیمت زمین کشاورزی بوده است. با آمدن فلزات و ابزاری نظیر شخم، ارزش کار کشاورز ارزانتر از همیشه شد.

دلیل بعدی این بود که روسای قبایل یاد گرفتند به هر شکل ممکن ضمن اتحاد با سایر روسای قبایل از طریق ازدواج فامیلی و حفظ ثروت در بین خودشان یک سیستم اِلیت در سیاره ما راه بیاندازند که اکثریت ثروت در دست عده قلیلی برای همیشه باقی بماند.

این روزها به خاطر دستاوردهای ژنتیک و پزشکی، محققین باستانشناس می توانند اطلاعات کاملتری از وضعیت زندگی مردگان درون قبرها داشته باشند. برای مثال در قبر یک ارباب آلمانی قرون وسطا متوجه بالا بودن مقدار پروتئین بدن شدند که نشانه مصرف گوشت زیاد و مرجعی برای فخر و موقعیت افراد قدرتمند آن دوران بود.

بررسی خرابی دندان یا کوچک و ضعیف بودن اسکلت مردم عادی توانست نشان دهد که دچار سوتغذیه و انواع بیماری مزمن بودند. جرحات فیزیکی در بدن و بخصوص در مهره کمر مردم عادی نیز بخشی از اطلاعات است که به ضریب نابرابری دقیقتر منجر می شود.

خلاصه مقاله

The Archaeology of Inequality



More from سعید داورپناه
آیا با از دست رفتن حافظه، هویت هم می‌میرد؟
مقاله‌ایی که در پیش رو دارید خلاصه‌ایی است از نوشته عصب شناس...
Read More