تمدن ۵ هزار ساله جیرفت

شهر جیرفت در استان کرمان در کرانۀ هلیل رود قرار دارد. جیرفت با وجود آثار باستانی فراوان تا پیش از سال ۱۳۸۰ خورشیدی از دیدگاه باستان‌شناسی کمابیش ناشناخته بود؛ اما پس از پیدا شدن ناگهانی ظروف سنگی تزیینی و تاخت و تاز وسیع قاچاقچیان و دلالان حرفه ای بالاخره توجه مسئولین حکومتی و موسسات فرهنگی بین المللی را به خود جلب کرد.

هزاران اثر باستانی درجه یک به وسیلۀ قاچاقچیان میراث فرهنگی خریداری و هر یک سر از جایی در آن سوی مرزها درآورد! این تاراج و حفاری های غیرعلمی باعث شد تا رابطه بین اشیاء و آثار پیدا شده با نحوه زندگی و معماری این منطقه چند صد کیلومتری، از هم بگسلد.

با این همه پس از کاوش های به عمل آمده و ربط آنها با معماری و شیوه معیشت در تمدن جیرفت، مشخص شد که گسترۀ فرهنگی هلیل رود از ۵ هزار سال پیش یکی از مراکز مهم تجاری شرق باستان در زمینۀ تولید و صدور کالاهای ساخته شده سنگ صابون، مرمر و مفرغ به دیگر مراکز فرهنگی از جمله میانرودان بوده است.

در این میان دکتر یوسف مجیدزاده طی چندین فصل کاوش در گورستان محطوط آباد و تپۀ کنارصندل به نتایج گرانبهایی دست یافت. ایستادگی، پایمردی والبته توانمندی علمی دکتر مجیدزاده ایشان را به نمادی از یک پژوهشگر درجه یک در جامعۀ باستان‌شناسی ایران تبدیل کرد.

برخی از اشیاء به دست آمده از جیرفت در موزه‌ای کوچک ولی پربار که در خیابان هلیل این شهر قرار دارد نگهداری می‌شوند. آثاری که از کاوشهای شهر قدیم جیرفت موسوم به شهر دقیانوس به دست آمده نیز در گنجینه به نمایش درآمده است.

به نظر می‌رسد هجوم قبائل خارجی که در نتیجۀ آن راههای تجاری را ناامن ساختند در متروک شدن شهر قدیم جیرفت خیلی موثر بوده است.

More from حمیدرضا سروری
گوردخمۀ سان رستم
گوردَخمه ها در اصل آرامگاه‌هایی بودند که در دل کوه ها و...
Read More