طبق قانون همه ساختمان های عمومی باید نمازخانه داشته باشند. اما سفر در جاده های ایران به شما چیز دیگری را نشان خواهد داد. در تمامی ایستگاه های بین راه از تعداد کفش هایی که باید در ورودی نمازخانه ها باشد روز به روز کاسته می شود.
مدیر یک شرکت اداری می گوید ما بعد از نهار ترجیح می دهیم خواب کوتاهی داشته باشیم. به همان نسبت نیز دعوت به نماز و حتی صدای موذن ها نیز کمتر و کوتاهتر شنیده می شود. تلویزیون دولتی عادت داشت حتی در بین پخش مسابقات پر بیننده فوتبال٬ برنامه را قطع کند تا مراسم نماز را نشان دهد ولی این روزها به نصب یک لوگوی نمازخوانی در گوشه تصویر بسنده می کند.
ایران اولین کشور دارای قانون اساسی مذهبی در دنیای مدرن است در حالی که عملاْ از کم مذهبی ترین کشورهای خاورمیانه است. اسلام این روزها به نسبت ۱۰ سال پیش نقش کمتری در زندگی عمومی ایران بازی می کند. دختر یکی از ملاهای عالیرتبه می گوید: « اعتقادات مذهبی از جامعه رخت بسته است و باور و ایمان جای خود را به انزجار سپرده است»
تبدیلِ اسلام شیعه به ایدئولوژی حکومتی٬ موقعیت دولت و مسجد را همزمان به زیر سئوال برده است. بزرگترین تناقض برآمده از انقلاب اسلامی این است که در عمل بیشتر از حکومت شاه٬ مردم و جامعه را به سمت سکولاریتی سوق داده است. تحمیل اجباری مذهب٬ اعتقاد قلبی به دعا و نیایش را از بسیاری از مردم گرفته است. آنها دیگر تحمل ارشاد اجباری را از دست دادند و دیگر نمی خواهند بشنوند.
به همین خاطر بسیاری از مردم به مادیات و مصرف پناه برده اند و بی دلیل نیست که فروشگاه ها و مراکز خریدِ سرپوشیده مثل قارچ در همه جای ایران سبز شده است. اقتصاددان مطرح ایران سعید لیلاز می گوید: « نمی توان باران رحمتِ میلیاردها دلار درآمد نفتی برای ۱۰ سال بر حکومت و جامعه ببارد و شما توقع داشته باشید که فرهنگ انقلابی و تقوا پا برجا باشد»
یک دیپلمات مستقر درجنوب اروپا می گوید: « اسلامی بودن ما ایران بسیار شبیه کاتولیک بودن ایتالیایی ها شده است. همه بر زبان می آوریم که مومن هستیم ولی در خفا تقلب های مالیاتی و خیانت به زنان مان برقرار است»
با اینکه بسیاری از مردم از مذهب حکومتی فاصله می گیرند ولی هنوز چهارچوب قوانین مذهبی تعبیه شده در کشور را نمی توانند انکار کنند. زنان باید حجاب را به هر حال رعایت کنند و جدا سازی زنان از مردان در بخش های مختلف اجتماع اجرا می شود. با این وجود٬ زنان توریست کشورهای عربی احساس می کنند که ضوابط محدودکننده برای زنان در ایران انعطاف بیشتری دارد و می گویند در ایران خود را آزادتر حس می کنند.
حضور زنان در دانشگاه های ایران عملا دو برابر مردان شده است تا حدی که دانشگاه ها را به این فکر واداشته است تا نسبت های پذیرش را سهمیه بندی کنند و سهمیه ثابتی برای مردان در نظر بگیرند تا شانس ورودشان افزایش یابد. بر طبق آمار یکی از تحقیقات مجلس ایران٬ ۸۰ درصد زنام مجرد دوست پسر دارند.
شهر قم یکی از بیشترین تغییرها را به خود دیده است. از وقتی که نقش شهر مذهبی قم و فارغ التحصیلان مدارس مذهبی در اداره ایران زیاد شده است به همان نسبت انتقال ثروت به این شهر که به خودی خود از طریق زیارت و دریافت خمس ذکات ثروتمند بوده است چندین برابر گشته است. اتفاقی که در افزایش جمعیت این شهر نیز به طور فاحشی نمایان است. فروشگاه ها و شرکت های خصوصی که حاصل رونق فعالیت های تجاری شهر است با شتاب وسیعی در خیابان شهدا سر برافراشته اند و عملا ادارات دولتی و و مدارس حوزه را به گوشه ایی رانده اند.
بر طبق مقرارات حوزه های علمیه٬ طلبه ها بهتر است لباس ساده و مشخصی داشته باشند ولی ثروت و مصرف به میان طلبه ها هم رخنه کرده است. به قول یک فروشنده عینک، بازار عینک های گرانقیمت در شهر داغ است چون این یکی از وسایلی است که می توانند دیده شوند. بسیاری از طلبه ها با خرید کفش های آخوندیِ رنگارنگ، راهی برای ابراز وجود « دنیوی» می یابند. یکی از طلبه های سابق می گوید: « زندگی خصوصی شهر قم سرشار از گناه است. ما بالاترین مصرف مشروبات الکلی در کشور را نصیب خود کرده ایم»
کافه های شهر پر است از حضور مختلط زنان و مردان و این اواخر شبها هم باز هستند. حجاب کامل صورت کمابیش در بین زنان محجبه مذهبی شهر رسم بود ولی بعد از هجوم ۳ مرد که از چادر و روبنده برای ورود به مدرسه دخترانه و توهین جنسی دختران استفاده کردند از نطر قانونی منع شده است.
Take it or leave it.Ordinary Iranians are losing interest in the mosque
http://www.economist.com/news/special-report/21628596-ordinary-iranians-are-losing-interest-mosque-take-it-or-leave-it
