بحث در باره هویت و رفتار انسانها مدام در این دایره بسته می چرخید که ایا ما زائیده اطلاعاتی هستیم که در ژن ما حک شده است یا شرایط محیطی که در آن پرورش می یابیم تعیین کننده اصلی است؟ این اواخر و بعد از انتشار دیدگاه های داروین تلاش شد تاثیر محیط و ژن را به هم بدوزند ولی هنوز جواب همه جانبه ایی تهیه نشد.
به عنوان مثال چطور دوقلوهای همشکل که از تقسیم تخم اولیه و در یک محیط کاملا مشابه پرورش می یابند در ادامه زندگی، صدها خصوصیات ریز و درشت و متفاوت از خود بروز می دهند؟
این اواخر راه حل سومی هم برای تشخیص کیفیت اعمال انسانها پدیدار گشت به نام شانس و تصادف که البته همواره در زندگی شاهدش بوده ایم ولی اینبار به طور دقیق، تاثیراتش مورد شناسایی و بررسی قرار گرفت.
زیست شناسی و علم سلول شناسی متوجه نوعی از سر و صدای درون سلول ها شد که از برخورد و همهمه ناشی از فعل و افعالات شیمیایی در درون بدن موجود زنده ایجاد می شود. پدیده ای که از آن به عنوان Developmental noise یا به تعبیری « همهمه ناشی از رشد» یاد می کنند.
همهمه تصادفی به این معنی که در پروسه شیمیایی، در مسیر رفت و آمد بی پایان و هر لحظه ایی میلیونها ملکول٬ طبیعتا تصادف مداوم و بیکرانی نیز در بین شان ایجاد می شود. نتیجه وضعیت آشوب زده فوق را می توان در تفاوت رفتار و تحول دو قلوهای مشابه دید. بدون هیچ دلیل محیطی و ژنتیکی٬ یکی شان برونگرا٬ حراف و شاد می شود و دیگری ساکت و خجول …
پذیرش این آشوب بی در و پیکر و تصادفی در درون موجود زنده شاید برای حیات نگران کننده و منفی باشد. چطور یک ساختمان پر سلولی که همه قرار و مدارهای ژنتیک از پیش تعیین شده و یک عالم امکان تطبیق با محیط دارد در این میدان کور تصادفات، پایدار و مدام می ماند؟
آزمایشگاه Scott Rifkin lab مستقر در دانشگاه ساندیاگو در کالیفرنیا نشان داده است که این نوع آشوب ها گاها به مرگ موجودات زنده نیز ختم می شود. محققین بعد از دستکاری ژنتیکی برای ساختن یک نوع خاص کرم nematode کاملا مشابه و با قرار دادن آنها در یک محوطه کنترل شده کاملا مشابه٬ شاهد مرگ بخشی از آنها بدون دلیل مشخص شدند در صورتی که بخش دیگری از آنها با سلامت کامل مشغول رشد و افزایش بودند.
معمولا تاثیر سرو صدای تصادفات درونی، مرگبار نیست چون موجودات زنده این قابلیت تکاملی را کسب کرده اند که همهمه ها را خاموش و یا به موقع کم یا زیاد کنند. زیست شناسان به تازگی حتی پی بردند که کنترل همهمه درونی منجر به ادامه بقای بعضی از آنها نیز می شود.
انواع مختلف واکنش ها و رفتارهای سودمند در حین رشد موجود زنده فراهم می گردد ولی در این میان به عنوان مثال گاهی تبدیل به سیستم دفاعی هم می شود. باکتری ها از جمله موجوداتی هستند که از طریق کلون کردن تکثیر می شوند و برای همین بافت ژنتیکی بسیار مشابه در هر جا که هستند ایجاد می کنند.
باکتری ها یاد می گیرند که به کمک کنترل هیاهوی رشد درونی٬ از حمله آنتی بیوتیک ها جان سالم به در ببرند. بعضی از باکتریها می توانند در طی حمله داروها٬ همهمه درونی و یا سرو صدای رشد خود را برای مدتی خاموش کنند تا تاثیر داروهای کشنده برطرف شود. شیوه ایی که به نسل باقیمانده از حمله آنتی بیوتیک ها اجازه می دهد نسبت به داروی مذکور مقاومت ایجاد کنند.
هر سلول سرطانی نیز قادر است از طریق کنترل سرو صدای رشد در تنوعی که درون پروتئین های خود دارد شانس گریز از تاثیرات داروهای شیمی درمانی را تهیه کند.
زیست شناسان با توضیح مستندِ فعالیت ها و تاثیرات متنوع سرو صدای بی درو پیکر و تصادفی مربوط به رشد توانستند دریچه جدیدی را برای شناخت کیفیت و هویت موجود زنده ترسیم کرده اند. ما دیگر بیش از این محکوم به دو جبر عمومی و از پیش تنظیم شده شرایط محیطی یا ذات درونی نیستیم و می توانیم به نقش وسیعتر شانس و تصادف کور در ماهیت وجودی مان توجه کنیم.
Life Is Random. By Cailin O’Connor
Cailin O’Connor is an assistant professor of logic and philosophy of science at the University of California–Irvine. She uses mathematical models to address questions in philosophy and biology.
