برای اولین بار یک معمارِ آلمانی به نامِ آقای لودویگ در نشریۀ نیویورک تایمز مقاله ای منتشر کرد و عبارت « شیطان در جزئیات است» را بکار برد. یعنی آنچه اهمیت دارد در جزئیات نهفته است.
حالا می تواند جزئیاتِ رفتار باشد، جزئیاتِ پوشش باشد، حتی جزئیاتِ نقشۀ یک کارخانه باشد. یعنی آنچه بعداً در کارخانه دردسر ساز میشود آن پمپ های بزرگ و ترانسفورماتورها نیستند. آن شیرِ کوچکِ دیده نشده در نقشه است که بعداً کل کارخانه را خراب میکند.
در لباس پوشیدن هم همینطور است. آن خطِ کوچکِ نازک زیبای گوشۀ پیراهنِ شماست که تفاوتِ آن را با پیراهن های معمولی نشان میدهد و مشخص کنندۀ سلیقۀ خاصِ شماست والا پیراهن را که همه می پوشند و به غیر از حمام سونا من ندیدم جایی مردم لخت دور هم جمع شوند و حرف بزنند و آواز بخوانند.
در رفتار هم همینطور. شما برو با هزار نفر صحبت کن. یعنی هزار و دویست نفرِ آنها قسم میخورند که فلانی انسانِ شریفی است و به تمامِ اخلاقیات پابند است. اما کافی است ببینی همان شخص در یک مهمانیِ کوچک چطور برای خوردن ولع میزند. درمفهوم، اول ولع می آید و بعد مفاهیمی مثلِ ولعِ غذا، ولعِ پول؛ ولعِ شهوت به وجود می آید.
شاید بگویید این طوری ها هم نیست اما من به حرفِ آقای لودویگ گوش میدهم و هرگز با کسی که دولپی مرغ را به دندان میکشد شریکِ کاری نمیشوم. میدانید چرا؟ چون شاید ترتیب دادنِ یک نقشۀ خوب برای دزدی از بانک خیلی سخت باشد، اما آنچه نقشه را در نهایت لو میدهد آن تارِ موی افتاده بر زمین است.
آن شوخیِ کوچکِ بی اهمیت در یک جمعِ دوستانۀ تازه همانقدر شخصیت آدم را ضایع می کند می کند. آن مکثِ یک لحظه ای در برابرِ یک صورت حساب. آن خشمِ نامتتظره هنگامِ یک تصادفِ ساده در خیابان. بله، گاهی ترکِ کوچکِ دیوار نشانی از پوکی ساختمان است
بخشی از آثار لودویگ میس ون
