ما ایرانیان معاصر دلایل بسیار واقعی داریم که از مذهب و بخصوص اسلام دل خوشی نداشته باشیم. اما نگاه تاریخی به تمدن عرب شاید اجازه دهد که مار گزیده ایی نشویم که از هر ریسمان سیاه و سفیدی می ترسد.
انکار قاطع واقعیت های زندگی، مهمترین خصلت مخرب حکومت اسلامی حاکم بر ایران است. خصلت و هویتی که جز بحران و نابسامانی و چپاول کشور، نتیجه دیگر نداشته است. حکومت اسلامی ایران باعث شده است جمعیت بزرگی از ایرانیان، تمدن فرهنگی خاورمیانه و اسلام را با دیدی منفی بنگرند.
اما متفکرین و مورخین غربی بخصوص از دوره رنسانس به بعد سعی کردند در حد توان شان با خاورمیانه عادلانه و همه جانبه برخورد کنند. آنها دستاوردهای علمی تمدن اسلامی نظیر کشف الکل، جبر در ریاضی، اولین تجربیات جراحی چشم تا ساختن اولین وسایل اتوماتیک نظیر پرنده ایی که نقش ساعت را ایفا می کرد تا اولین تلاش ها برای پرواز در دوره طلایی تمدن اسلام قرن ۸ تا اواخر قرن ۱۱میلادی را انکار نکنند.
اجازه دهید بخشی از گفتگوی مجله تاریخ امروز Justin Marozzi مورخ و نویسنده ایتالیایی را با هم مرور کنیم.
چرا مورخ خاورمیانه هستی؟
پدرم در بیروت به دنیا آمد و برای همین دنیای عرب و خاورمیانه بخشی از دوران کودکی من است. من در باره آنجا درس خواندم و تحقیق کردم و کار و سفرهای مداومی به خاورمیانه دارم.
مهمترین درسی که تاریخ به تو یاد داد چیست؟
اینکه ما از تاریخ درس نمی گیریم. هیچوقت.
چه کتاب تاریخی بیشترین تاثیر را در تو داشت؟
کتاب « تاریخ ها» اثر هرودوت
چه کتابی را برای خواندن در باره خاورمیانه پیشنهاد می کنی؟
کتاب Albert Hourani با عنوان « تاریخ مردم عرب»
دوست داری به چه لحظه تاریخی برگردی؟
تابستان سال ۱۴۵۳ وقتی که قسطنطنیه به دست مسلمانان می افتد
کدام شخصیت تاریخی را دوست داری ملاقات کنی؟
تیمور لنگ ولی البته به عنوان یک مشاور و نه یکی از اسیران جنگی اش که معمولا سرشان را از بدن شان جدا می کرد.
چند زبان بلدی؟
انگلیسی، فرانسه، کمی عربی و آلمانی و ایتالیایی
چه کتاب مهم تاریخی وجود دارد که نخوانده ایی؟
تاریخ ۳۸ جلدی طبری به نام « تاریخ پیغمبران و خدایان»
چه چیزی در باره خاورمیانه وجود دارد که تعبیر و تعریف نادرستی به آن داده شده است؟
این تعبیر غلط که همه چیز سیاهی و بدبختی بوده است.
به عنوان مورخ آتن را ترجیح می دهی یا رم
بغداد
قضاوت نسل های آینده در باره ما چه خواهد بود؟
آنها شک نخواهد داشت ما بودیم که سیاره مان را تبدیل به آشغالدانی کردیم.
Justin Marozzi is the author of Islamic Empires: Fifteen Cities that Define a Civilization (Allen Lane, 2019).
