همیشه این عقیده وجود داشت که هر چقدر تشخیص واقعی تری از خودمان داشته باشیم پس از نظر روحی و ذهنی سالم تر و متعادلتر هستیم؛ اما این روزها یک دیدگاه روانشناسانه وجود دارد به نام توهمات مثبت Positive Illusions که می گوید کمی فاصله گرفتن از واقعیت و حقیقت اگر با حالتی مثبت باشد برای سلامت عمومی فرد مفید است.
نکته جالب این است که این نوع توهمات مثبت به شکل وسیعی توسط همه انسانها مورد استفاده قرار می گیرد. از نظر آخرین تحقیقات در این زمینه، بشر به ۳ طریق خوشبینی های غیرواقعی از خود بروز می دهد:
۱- من آدم بهتری هستم
اغلب ما تصویر بهتری از خودمان داریم. همه ما فکر می کنیم که راننده بهتری هستیم. والدین بهتری هستیم. دوست و معشوقه بهتری هستیم. ما باور داریم که با محبت تر، مهربانتر و مسوولتر هستیم. این توهم شاید از واقعیت فاصله داشته باشد ولی در طول زندگی این نوع نگاه باعث تلاش و تطبیق بیشتر می شود.
۲- بر اوضاع زندگی ام مسلط هستم
این احساس که ما توانایی کنترل بر اتفاقات و پدیده ها را داریم یکی دیگر از توهمات مثبتی است که در زندگی خیلی از ما نقش دارد. نمونه مشهورش بلیط بخت آزمایی است؛ وقتی که خودمان شماره ها را انتخاب می کنیم. در صورتی که کل ماجرا تصادف محض است.
ما فکر می کنیم که بهتر از دیگران مثلاً می توانیم با سرطان مبارزه کنیم. خیلی از ما باور داریم که با سختی ها و از دست دادن عزیزان یا مشکلات اقتصادی بهتر کنار می آییم. این تصور غیرواقعی در عمل باعث می شود که تحمل مان بیشتر شود. آماده استفاده از فرصت های ناگهانی باشیم چون این توهم را داریم که خودمان در ایجادش نقش داشته ایم.
متاسفانه توهم مثبت «کنترل بر اتفاقات» در بعضی موارد نظیر بازی قمار در کازینو و شرکت در خرید و فروش سهام، می تواند تاثیرات ناگوار ایجاد کند. ریسک زیاد در فعالیت های اقتصادی به این دلیل که فکر می کنیم کنترل بیشتری بر اوضاع داریم می تواند باعث ورشکسته شدن و اشتباهات مادی جبران ناپذیری شود.
۳- آینده خوبی در انتظار من است
توهم مثبت با انکار واقعیت فرق دارد. این نوع افراد منفعل نیستند و نمی نشینند که اتفاق خوب صورت بگیرد. وقتی وضعیت بهتری را برای آینده خود ترسیم می کنیم در درجه اول از استرس روبرو شدن با آینده ناگوار می کاهیم.
تحقیقات نشان داده است افرادی که احتمال ابتلا به بیماری های خطرناک را داشته اند اگر به سرانجام خوشبینانه تری اعتقاد داشتند شانس ابتلای شان به مورد بدخیم بیماری، کمتر از بقیه بوده است.
Positive Illusions?
http://imperfectcognitions.blogspot.com/2013/10/whats-positive-about-positive-illusions.html
Do Positive Illusions Foster Mental Health?
http://positivepsychology.org.uk/positive-illusions/
image source
