در بخش اول این مقاله از تجربه هیپنوتیزم شدن خودم گفتم آن هم با وجود اینکه کمترین اعتقادی به آن نداشتم. این حالت که در فارسی از آن به عنوان خوابگری، خواب مصنوعی و به خلسه کشاندن یاد می شود همواره با دو نوع گمان بد عجین بود. از دید افراد مذهبی نوعی جادوگری شناخته می شد و از نظر افراد غیرمذهبی، نوعی شیادی و فریب مردم بود و بیشتر به عنوان شعبده بازی و نمایش از آن یاد می کردند.
تاریخ خیلی قدیمی و چندهزار ساله هیپنوتیزم حکایت از آن دارد که وسیله ای برای درمان بوده است. در مصر، هند و بعدها در یونان و روم، برای بیهوشی موقت و تسکین درد استفاده می شده است. اما برای اولین بار Franz Mesmer دکتر اتریشی قرن 18 در تز دکترایش به موج مغناطیس حیوانی در هیپنوتیزم اشاره کرد که می تواند در درمان بیماری ها استفاده شود.
فرانتس مسمر مدعی انواع شفا برای مریضان مختلف حتی شفای کوری از طریق هینوتیزم شد. در یک دوره آنقدر سرش شلوغ شد که تصمیم گرفت معالجه هیپنوتیزم را به صورت گروهی انجام دهد. او لباس های براق و دمپایی زرق و برق دار از جنس نقره می پوشید و با در دست گرفتن یک میله آهنی سعی می کرد انرژی مغناطیسی را به مریضانش منتقل کند. او ولی در عمل به کمک تلقین و خلسه ناشی از هیپنوتیزم، به مراجعین شوک های روحی و عاطفی می داد.
با همه رفتار نمایش گونه اش، فرانتس مسمر اصرار داشت که رفتاری علمی از او سر می زند. اصراری که زمینه های شکل گیری تفکر روان درمانی را در اذهان عمومی و مراکز علمی گسترش داد.
متاسفانه فرانتس مسمر پایان خوشی نداشت. وقتی ماری آنتوانت همسری لویی 14 درخواست مداوا از طریق خواب مغناطیسی از او کرد باعث شد تا شاه فرانسه یک گروه معروف از دانشمندان را برای صحت علمی کارهای وی گرد آورد. تیم تصمیم گیرنده که در آن پدر علم شیمی دکتر لاوازیه و بنیامین فرانکلین وجود داشت شیوه درمان او را غیرعلمی تشخیص دادند.
در اواسط قرن 19 میلادی، یک جراح اسکاتلندی به نام James Esdaile مدعی شد که بیش از 300 جرای خیلی سخت را به کمک بیهوشی ناشی از هیپنوتیزم انجام داده است و دومین قدم اساسی برای حرمت علمی بخشیدن به آن در اروپا ایجاد شد. او معتقد بود که هیپنوتیزم یک خواب مغناطیسی نیست و به جای ان صحبت از یک « خواب عصبی» می کرد.
سومین پزشکی که البته از او به عنوان پدر علم عصب شناسی نیز یاد می کنند دکتر Jean-Martin Charcot هیپنوتیزم را برای درمان بیماری های روانی مفید دانست.
با وجود تلاش هایی که به هیپنوتیزم تا حدودی وجهه علمی داده بود با اوج گیری سالن های سرگرم کننده شعبده بازانی که از هیپنوتیزم استفاده می کردند ترس و گمان بد به هیپنوتیزم برگشت. ترس جدید، کنترل ذهن و روان انسانها توسط هیپنوتیزم بود که شدت گسترده تر به خود گرفت.
گفته می شود که وزیر مخوف تزار روسیه راسپوتین از هیپنوتیزم برای شکنجه و اعتراف زندانیان استفاده می کرد. این روزها بعضی از قاتلین برای عذر جنایت های شان مدعی می شوند که تحت تاثیر هیپنوتیزم بودند.
شیوع دوباره هیپنوتیزم مثل هر چیز دیگر، نظر فرصت طلبان و شیادان را هم جلب کرده است. متاسفانه مرگ چند نفر در حین هیپنوتیزم های با انگیزه سواستفاده، دوباره هیپنوتیزم را با جادو و شیادی همسو ساخت.
ادامه دارد
Mesmerising
https://aeon.co/essays/look-into-my-eyes-how-hypnosis-works-is-a-partnership
