در طی تحول و تکامل اولیه بشر، مغز ما می بایست قضاوت های سریع و شتابزده داشته باشد چون طبیعت قهار و حیواناتی که ما شکارشان بودیم فرصت چندانی برای حساب و کتاب و تامل، باقی نمی گذاشتند.
در علم روانشناسی، وقتی که ذهن ما تلاش می کند تا متقاعد به چیزهایی باشیم که عملا واقعیت ندارند از آن با کج فهمی های ما ( Cognitive Distortions ) یاد می شود. این روزها ثابت شده است که بخشی از افسردگی و به خاطر ضرورت های زندگی انسان اولیه بوده است.
اینها لیست خطاهایی است که باعث می شود خودکم بین، گوشه گیر، بدون اعتماد به نفس و منفی گرا باشیم:
حدس و گمان یا خواندن ذهن دیگران : Mind reading
وقتی که گمان کنیم دیگران در باره ما نظر مثبتی ندارند و مثلا فکر می کنیم ما را به چشم یک بازنده می بینند.
آینده وخیمی در پیش است : Fortune-telling
وقتی که پیشبینی می کنیم دنیا بدتر از پیش می شود یا خطری در کمین است یا آمادگی کافی برای امتحان رانندگی یا مصاحبه شغلی نداریم و فکر می کنیم رد می شویم.
فقط منفی ها را دیدن – Negative filtering
وقتی که هیچ اتفاق مثبتی در زندگی خود نمی بینیم و مدام به خودمان و دیگران یادآوری می کنیم که « همه بر علیه من هستند»
یا این یا آن، یا سیاه یا سفید – Dichotomous thinking
همه چیز را دربست و یک سویه تعریف یا تشخیص می دهیم. « همه گولم می زنند» یا « همه کارهایم بیخود بود و تلف شد»
منطق احساسی – Emotional reasoning
تصمیم یا قضاوت احساسی داریم نظیر اینکه « من افسردگی ام اجازه نخواهد داد یک زندگی زناشویی موفق داشته باشم»
کم بها دادن – Minimization
حرف هایی که زدم زیاد مهم نبود. من که چیز خاصی نگفتم
جمع بستن – Over-generalization
یک بار زنبور نیشم زد. همه حشرات خطرناک هستند
نتیجه گیری سریع – Jumping to Conclusions
فهمیدم که دوستم به من کلک زد. چون دیروز یک کت شیک خرید
شخصی سازی – Personalization
همه آدمها هر کاری کنند به خاطر من هست- همکلاسی ام قبل از اینکه به من برسد راهش را کج کرد به سمت دفتر مدرسه
همیشه ناراضی – Inability to disconfirm
بعضی از ما هر نوع استدلالی را رد می کنیم چون پذیرش آنها، با نگاه منفی مان به دنیا در تناقض قرار خواهد گرفت. اگر هم یکی از مشکلات مان حل شود باز هم اصرار می ورزیم که: « اینها که اسم شان مشکل نیست. غم و غصه من از این حرف ها گذشته است»
به لیست قضاوت ها و بدبینی ها می توان مدام افزود. شما ممکن است مدام تقصیر را به گردن دیگران بیاندازید یا خانواده را مقصر ناهنجاری های زندگی بشناسید. جملاتی نظیر من بدشاس ترین آدم جهان هستم، هیچکس مرا دوست ندارد و …
Image Source
