Adam Grant جوانترین استاد دانشگاه معتبر وارتون Philadelphia و نویسنده کتاب پرفروش « بده بستان: روشی انقلابی برای موفقیت» با انتشار مقاله ایی در مجله «روانشناسی امروز» سعی کرده است نشان دهد آدم های خردمند و فرزانه چه خصوصیاتی دارند.
دکتر گرانت قبل از تقسیم بندی خصلت های افراد فرزانه به این نکته اشاره می کند که بین آدم های باهوش و افراد خردمند تفاوت وجود دارد. برای همین برای یافتن علائم خردمند بودن از تحقیقی که دو دکتر روانشناس انجام داده اند سود می جوید. در این بررسی، محققین توانستند دو گروه متخصص ( پزشکان، وکیلان، معلمان و دانشمندان) و فرزانه ( مدیران عالیرتبه شهر و استان، افراد صاحب نظر اجتماعی، فیلسوفان مذهبی و چهره های معروف فرهنگی) را گرد هم آورند.
در مرحله بعد با ارائه سئوالاتی به دو گروه متخصص و فرزانه، به بررسی جواب هایی که از آنها دریافت کرده اند می رسند. در مرحله پایانی توانستند از ترکیب جواب ها به یک جمع بندی از خصلت های افراد فرزانه و خردمند دست یابند.
1- عاقل و فرزانه بودن ربط زیادی به هوش بیشتر یا سن بیشتر ندارد.
در بررسی های دقیق از جواب های داده شده به سئوالات بسیار سخت و فرضی توسط دو گروه دستچین شده، به این نتیجه می رسند که بیشترین درصد خردمندی و فرزانگی در بین سنین 30 الی 60 سالگی دیده شده است و این برداشت با یک تحقیق دیگر هماهنگ بوده است که هر فرد چه نتیجه ایی از هر تجربه حاصل کرده است. به عبارت دیگر مقدار بهره وری خردمندانه از تجربیات با تعداد تجربه های تکرار شده و مقدار سن افراد رابطه منظمی ندارد.
دکتر گرانت در ضمن این نکته با اهمیت را هم از دل یک تحقیق دیگر بیرون آورده است که نشان می دهد داشتن هوش بالا و سرعت تصمیم گیری فقط قادر است 2 درصد به فرزانگی و خردمتدی جواب ها و واکنش های افراد ربط داشته باشد.
2- آدم های فرزانه دنیا را سیاه و سفید نمی بینند.
در این بخش از توضیحات، دکتر گرانت به تحقیق اول بر می گردد و 2 جواب مختلف به این سئوال را معرفی می کند: « با دختری 15 ساله روبرو می شوید که تصمیم گرفته است هفته دیگر ازدواج کند. چه حرفی برای گفتن به او دارید؟»
در جوابی که امتیاز خردمندانه تر بودن را کسب کرده است از زاویه های مختلف به سود و زیانِ تصمیمِ ازدواج در سن پایین اشاره می شود و حتی به شرائط، ناگزیر ها، تفاوت های فرهنگی و حتی موقعیت روحی خاصی که دختر فوق ممکن است در آن قرار گرفته باشد نیز مورد توجه قرار می گیرد. در صورتی که در پاسخی نه چندان فرزانه، حکم خطا بودن و غیر عملی بودن و حتی دیوانه بودن دختر جوان نیز صادر می شود.
افراد خردمند و فرزانه این قابلیت را دارند که به طور همزمان دو ایده متضاد را در ذهن خود بگنجانند و حتی قادر به آشتی آنها با هم باشند. به قول برتراند راسل: « آدم های احمق و متعصب خیلی از خودشان مطمئن هستند ولی خردمندان سرشار از تردیدند.»
3- افراد خردمند تعادل مطبوعی بین منافع شخصی و جامعه ایجاد می کنند.
آدم های دوست داشتنی که احساس فرزانگی را می توان در آنها تشخیص داد قرار نیست از خودگذشته باشند. سلامت وجود و موفقیت نصیب آدمها نمی گردد اگر به هر دو سوی بده بستان توجه نشود. دنیا برای فرزانگان به جبهه سود و زیان تقسیم نمی شود. آنها نفع شخصی را انکار نمی کنند و به همین دلیل قادرند بین نفع شخصی و منافع اجتماع تفکیک روشنی قایل شوند. شیوه ایی که به آنها اجازه می دهد کسب منافع شان، به قیمت از دست رفتن دسترنج دیگران نگردد.
4- آدم های خردمند همیشه منتقد قدرت و سنت و ارزش های مسلط و حتی قوانین جامعه هستند.
مثال رفتار خردمندان را می توان در حکم قاضی فیلادلفیا نسبت به مردی که با اسلحه جلوی یک تاکسی را گرفته بود مشاهده کرد. طبق قانون، جرم او بین 2 تا 5 سال حبس داشت حتی با وجود انکه تفنگی که از آن استفاده کرده بود اسباب بازی بود. مرد مزبور تازه از کار اخراج شده بود. او حتی 50 دلار هم به خاطر موقعیت خانواده ایی که مسئولش بود دزدیده بود. قاضی اما با توجه به دانستن مقدار مجازاتبه خاطر شرائط مرد مجرم، حبس کوتاهی نوشت و حتی به او اجازه داد روزها قادر به کار در بیرون از زندان برای تامین معاش خانواده اش باشد.
5 – آدم های فرزانه، پیگیری هدفی که دارند را مهمتر از کسب لذت می دانند.
در یک تحقیق جالب محققین توانستند این حقیقت را کشف کنند که آدم های خردمند شادتر از بقیه نیستند. شاید به این دلیل که درک شعور و ذهنیت انتقادی شان مقدم بر همه، در حال کنکاش و انتقاد ازخودشان هستند. ولی با این وجود چون خردمندی و فهم همواره توام با داشتن هدف های مشخص در زندگی است روحیه عمومی بهتر و تاثیرات روانی مثبت نیز برای شان ایجاد خواهد شد.
How to Think Like a Wise Person
http://www.psychologytoday.com/blog/give-and-take/201308/how-think-wise-person?tr=MostViewed
بازنشر و ویرایش مجدد از آرشیو مجله
