خوابیدن برای موجودات زنده پدیده خطرناکی است چون آنها را در ضعیفترین حالت دفاعی قرار می دهد و شانس شکار شدن شان را افزایش خواهد داد. با این وجود، بخش اعظم حیوانات، به اشکال مختلف احتیاج به خواب دارند. سئوال اساسی این است که آیا عمل خطرناکِ خوابیدن، یک اشتباه تکاملی است؟
یکی از جدیدترین کشف ها در باره خواب روزانه می گوید که مغز جانوران در طی خواب فرصت می یابد زائده ها و مواد ناخواسته را از مرکز رهبری بدن پاک نماید. کشفی که می تواند ما را به شناخت و مداوای بیماری های نظیر آلزایمر و پارکینسون، نزدیکتر سازد.
تحقیقات این پروژه نشان داده است که حجم سلول های مغزی در طی خواب 60 درصد کاهش می یابد و دلیل اصلی این واقعه نیز مربوط به ایجاد شبکه حمل و نقل سریعتر و مناسبتر برای پاکسازی زائده های حاصل از فعالیتِ یاخته های عصبی مغز است. دور ریختن مواد ناخواسته انباشته شده در مغز به نوعی شبیه خارج ساختن زائده های یک کارخانه تولید سوخت هسته ایی است.
گروه علمی فوق در گزارش قبلی خود نشان داده اند که شیوه پاکسازی مواد زائد در سایر نقاط بدن (lymphatic system ) با سیستم مخصوصی که در مغز برای این کار وجود دارد کاملا فرق دارد و مجزا است.
خانه تکانی روزانه مغز از این نظر بسیار حیاتی است که خلاص نشدن سیستم نرون های مغز نظیر ماده زائد amyloid-beta می تواند رابطه مستقیم با ایجاد زمینه های شکل گیری بیماری آلزایمر داشته باشد.
دکتر Nedergaard در تشریح عمل خوابیدن و ضرورت آن برای موجود زنده می افزاید: « مغز انرژی محدودی برای فعال بودن در خود دارد. مغز یا باید در حالت بیداری باشد و یا حتما در موقعیت خواب قرار بگیرد. فعالیت های ضبط شده در مغز موش نشان داده است که سیستم پاکسازی در حین خواب 10 برابر می گردد و کامیون های حمل زباله، ترافیک زیادی در منطقه تسویه خونی که به مغز می رود ایجاد می کند. به عبارت دیگر مغز نمی تواند هم در حالت مهمانی و بریز و بپاش آن باشد و هم همزمان به نظافت خانه بپردازد.
To sleep, perchance to clean
Study reveals brain ‘takes out the trash’ while we sleep
http://www.eurekalert.org/pub_releases/2013-10/uorm-tsp100913.php
Additional co-authors of the study include Lulu Xie, Hongyi Kang, Qiwu Xu, Michael Chen, Yonghong Liao, Thiyagarajan Meenakshisundaram, John O’Donnell, Daniel Christensen, Takahiro Takano, and Rashid Deane with URMC, Jeffrey Iliff with Oregon Health and Science University, and Charles Nicholson with New York University. The study was supported by the National Institute of Neurological Disorders and Stroke
IMAGE SOURCE
.
