شرم بد می خواهد ثابت کند که « من آدم ذاتا عوضی هستم و کلا مشکل دارم و لیاقت عشق و محبت دیگران را ندارم» در مقابل، شرم خوبی نیز وجود دارد که افراد را وا می دارد رفتار مغایر با مرام و تربیت جامعه نداشته باشند.
دکتر Dr. Brené Brown معتقد است که می توان جای شرم خوب را با کلمه گناه عوض کرد. چون احساس گناه یک واکنش مثبت است و فرد را وا می دارد که به دنبال یافتن راه حل یا کنترل رفتارش برود.
شرم بد
برای روز عید، مهرداد به فروشگاه شلوغ و بزرگی می رود و در حین خرید متوجه یک روکش صندلی ماشین می شود که هدیه خوبی برای پدرش خواهد بود. جعبه باز شده فوق که قیمتش ۶۰۰ هزارتومان بود در کنار یک جعبه خالی ۱۰۰ هزارتومانی قرار دارد. مهرداد روکش گرانتر را درون جعبه باز شده، می گذارد و با پرداخت ۱۰۰ هزار تومان، به خانه می رود.
مهرداد ولی در ،طی روز و در مهمانی شب چون از رفتارش شرمنده است احساس بد خود را با پرخاش به پسرش و همسرش تلافی می کند. از ناراحتی و عذاب وجدان، به سیگاری که تازگی ترک کرده است پناه می برد. و تنها جوابی که به ذهنش می رسد احساس ناتوانی و نادانی و بی شخصیت بودن خودش است.
شرم خوب یا گناه
همان اتفاق بالا برای مهرداد می افتد ولی واکنش متفاوتی بروز می دهد وقتی در برابر نگاه شاد پدرش قرار می گیرد که هدیه اش را از وی دریافت کرد دوام نمی اورد و احساس گناه باعث می شود که ماجرای جابجا کردن قیمت هدیه را تعریف می کند. پدر از او می خواهد که هدیه را به مغازه برگرداند. احساس گناهی که مهرداد را به تصمیم درست واداشته است همان شرم سالمی است که می تواند در زندگی باعث تعادل روانی و روحی مناسب شود.
عبور از شرم
شرم و تصور منفی که افراد در وجود خود دارند آنها را به عزلت و گوشه نشینی وا می دارد. افراد شرمگین، احترام زیادی برای خودشان قائل نیستند و از عدم اعتماد به نفس رنج می برند. پنهان ساختن شرم، عکس العملی است که می تواند به مشکلات ریشه دار نظیر تشویش و افسردگی ختم شود.
شرم فقط در تنهایی، سکوت و در حالت مخفی قادر به بقا است یکی از اصلی ترین راه های مقابله با تاثیر هر لحظه افزاینده شرم این است که دست یاری به سمت عزیزان یا متخصصین دراز کنیم. حرف زدن در باره احساسی که وجود دارد و روبرو شدن با آن بسیار سخت است ولی پذیرش آن و سهیم شدن مشکل فوق با دیگران، از تنش روحی افراد شرمگین به شدت می کاهد و زمینه تعادل و سلامت روحی را مهیا می کند.
Guilt = Good, Shame = Bad by Robert Weiss
https://www.psychologytoday.com/blog/love-and-sex-in-the-digital-age/201401/guilt-good-shame-bad
image source
