موسسه مالی کردیت سوئیس در گزارشی گفته است اختلاف طبقاتی در جهان به اوج خود رسیده و ثروت فقط 1 درصد مردم با ثروت 99 درصد بقیه جهانیان برابری میکند. اما نکته جالب این است که اعلام کرده است افرادی که دارایی آنها معادل 760 هزار دلار است جزو 1 درصد ثروتمند جهان هستند. از آن جالب تر اینکه افرادی که ثروت شان ۶۸ هزار دلار باشد، جزو ده درصد ثروتمندان جهان هستند.
وضع ایران در این نابرابری بیرحمانه چگونه است؟ اجازه بدهید به آمارهای رسمی کاری نداشته باشیم که معلوم نیست در اقتصاد غیرشفاف ایران چقدر قابل اتکا هستند. بهتر است ملموسترین دارائیهای مردم متوسط و ثروتمند تهران را بررسی کنیم که برای هر کسی به راحتی قابل دسترسی است.
قیمت آپارتمان در تهران با ثروتمندترین و مهمترین شهرهای جهان برابری میکند. بعضاً از شهرهای پرآوازه جهان نیز گرانتر است. ثروتمندان اقصی نقاط جهان دوست دارند که مِلکی در پاریس و لندن و نیویورک داشته باشند. این در حالی است که تهران یکی از بومیترین کلانشهرهای جهان است.
در مناطق متوسط به بالای تهران میانگین قیمت هر متر مربع آپارتمان نزدیک هشت میلیون تومان است. با این حساب یک آپارتمان 120 متری حدود 280 هزار دلار قیمت دارد. در بعضی مناطق مثل گیشا و یوسفآباد اگر سازندگان اندکی ملک را شیک و بزرگ بسازند و هر واحد بیش از دو پارکینگ داشته باشد و سازه آن نیز فلزی باشد، آپارتمان متری یازده میلیون تومان هم فروش میرود. یعنی آپارتمان 160 متری بیش از نیم میلیون دلار قیمت دارد. با این پول در مناطق خوب شهرهای پرآوازه جهان هم میتوان چنین آپارتمانی تهیه کرد.
در مناطق بالاتر تهران، قیمتها نجومی است. مناطقی مثل شهرک غرب و سعادت آباد و فرمانیه احتمالاً جزو گرانترین مناطق جهان است. اگر کسی در این مناطق یک آپارتمان 130 متری داشته باشد، میزان دارائی او در محدوده یک درصدی جهان هم قرار میگیرد. در برجهای لوکس بعضاً قیمت هر متر آپارتمان به چهل میلیون تومان هم میرسد. کوچکترین واحد آنها حدود 400 مترمربع است که نزدیک چهار و نیم میلیون دلار قیمت دارد.
گفته میشود در گرانترین مجتمع تهران آپارتمان متری 46 میلیون تومان فروش میرود. این قیمتها چندان فرقی با شهری مثل مونتکارلو ندارد که با محدودیت شدید زمین مواجه است و از گرانترین مناطق جهان محسوب میشود. یک تلویزیون اروپائی گزارشی از آپارتمانهای بسیار گرانقمیت پاریس پخش میکرد که دید مناسب به میدان شامپ دو مارس و برج ایفل و رودخانه سن دارند. بیشترین قیمتهائی که برای واحدهای زیر 130 متر میگفت حدود دو میلیون یورو بود. این قیمتها در تهران چندان غیرمتعارف نیست.
موضوع فقط قیمت آپارتمان نیست. دشوار بتوان برای قیمت ویلاهای حومه تهران نظیری در جهان یافت.
خیابان بورلی هیلز لسآنجلس محل زندگی اعیان و اشراف و ستارگان هالیوود و موسیقی راک و پاپ است. قیمت خانههای بزرگ این منطقه از دهها میلیون دلار شروع میشود و در مورادی به بیش از صد میلیون دلار میرسد.
بسیاری از حانههای بینهایت مجلل و بسیار بزرگ و بعضاً با هزاران متر زمین تورنتو زیر پنجاه میلیون دلار قیمت دارد. دو طرف تنگه بسفر در استانبول از زیباترین مناطق جهان است که چشمانداز بسیار دلربائی هم دارد. کاخهای زیادی در اطراف تنگه ساخته شده که از جمله گرانترین خانههای جهان است و بعضاً دهها میلیون دلار قیمت دارند.
اما هیچکدام از این ارقام برای ثروتمندان و ویلاداران تهران عدد شگفتانگیزی نیست. در خیابان عسلک لواسان قیمت ویلا و زمین سر به آسمان میساید و بینالمللیترین شهرهای جهان در مقابل این منطقه به غایت بومی حرفی برای گفتن ندارد. لواسان ییلاق تهرانیهای ثروتمند است که در آن ویلاهای بسیار زیبا میسازند. البته خود ویلا در مقابل زمین آن تقریباً هیج ارزشی ندارد.
گرانترین قیمتی که از مهندسان دستاندرکار ساخت و ساز این باغ ویلاها شنیدهام از صد و بیست تا سیصد میلیارد تومان است. به دلار از چند میلیون تا هشتاد میلیون دلار باغ ویلا در این منطقه وجود دارد. مناطق ییلاقی مشرف به دریاچههای زیبای سوئیس هم دشوار بتوانند با قیمت ملک و ویلا در لواسان رقابت کنند. ویلاهای معمولی هم معمولاً از هر ویلای متناظر در معروفترین مناطق جهان گرانتر است. جالب اینجاست که فروش یک خانه پنجاه میلیون دلاری در معروفترین منطقه نیویورک ممکن است ماهها طول بکشد. اما ویلاهای بسیار گران قیمت لواسان مثل طلا میمانند و مالکان بلافاصله میتوانند آن را به دلار نقد تبدیل کنند.
در ایران واحد ثروت موجودی بانکی نیست. حتی دلار هم نیست که نگهداری حجم انبوهی از آن نیاز به سیستم بانکی معتبر و بینالمللی دارد. واحد ثروت متر مربع آپارتمان و مغازه و یا زمینی است که در تملک ساکنان این شهر است.
این ثروت در نقاط متوسط به بالای تهران و بسیاری از شهرهای بزرگ ایران عملاً شهروندان را در جزو 10 درصد ثروتمندان جهان قرار میدهد. آپارتمان های بالای 760 هزار دلار یعنی کف دارائی 1 درصدیهای جهان به وفور در تهران یافت میشود. حتی در مناطق متوسط هم چنین ثروتمندانی زیاد هستند. تهران کجای اقتصاد جهان ایستاده است که ملک و زمین در آن با مونتکارلو قابل قیاس است؟