هر فستیوال سینمایی در هر کجای دنیا برای برگزیدن فیلم هایش یک موضوع یا نوعی از سلیقه را در نظر می گیرد ولی چون جدیدترین فیلم های ساخته شده بین المللی را بر می گزیند خواسته یا ناخواسته، یک حالت جدید از خصلت آدم ها را نیز به نمایش می گذارد.
برای مثال سال قبل در فستیوال تورونتو فیلم هایی زیادی بودند که گریه مردان را به رخ می کشیدند. فستیوال فیلم امسال تورونتو تلاش داشت در کنار سایر موضوعات، تعریف جدیدتری از انسان را به نمایش بگذارد.
خیلی قدیم ها در قصه ها و سینما، آدم ها یا خیلی بد بودند یا خیلی خوب… بعدها با گسترش شناخت از انسانها در فرهنگ عمومی، شاهد قهرمانان قصه ها و فیلم هایی شدیم که شخصیت شان از بد به خوب یا برعکس تغییر می کرد. این روزها قصه های مطرح می شوند که نشان می دادند آدم ها می توانند بین خوب و بد بودن در نوسان باشند. آدم ها برنامه ریزی نشده اند که از چه حالتی به حالت دیگر تبدیل شوند. افراد بر اساس شرایط و موقعیت زندگی می توانند تصمیماتی بگیرند و رفتارهایی بروز دهند که بد یا خوب تعبیر شود.
روانشناس امریکایی Dr. Paul DePompo, معتقد است جستجو برای رسیدن به این درک که هر فرد، انسان خوب یا بدی است گمراه کننده است. چون افراد خوب هم اشتباه می کنند و هم گاهی منافع فردی شان در تصمیمات شان تعیین کننده می شود و درست نیست که بر اساس یک رفتار یا خصیصه، حکمی برای شان صادر شود. به نظر او همه ما می توانیم بین شخصیت بد و خوب در نوسان باشیم. پس بهتر است بپذیریم زمینه و انگیزه ها برای رفتار خودخواهانه داشتن طبیعی است و گاهی به سراغ همه می آید.
از این زوایه دید، فیلم جذاب « استثنا – The Exception» که بر اساس رمان « بوسه آخر قیصر» نوشته شده است نمونه جالبی از تغییر شخصیت قهرمانان قصه در طول فیلم بوده است. Christopher Plummer در نقش آخرین امپراطور آلمان که در دوران جنگ جهانی دوم در تبعیدگاهش زندگی می کند از اول فیلم تا آخر، مدام چهره های متفاوتی از خود بروز می دهد. به همان اندازه نیز افسر اس اس نازی که مامور حفاظت فصر تبعیدی او بوده است. افسری که در اولین ملاقات با ندیمه قیصر، به وی در درون خانه اش تجاوز می کند ولی در ضمن باعث نجات جان قیصر و ندیمه اش که جاسوس انگلیسی ها نیز بوده است می گردد.
همه شخصیت های اصلی این فیلم به جز نقش های کوتاه هیملر و جاسوس گشتاپو که فرصتی برای نشان دادن شخصیت بهتری از خود نداشتند در تمام مراحل فیلم، مدام رفتارهای کمابیش متفاوت از خود بروز می دهند.
سعی می کنم در ادامه این یادداشت به فیلم های دیگر فستیوال تورونتو اشاره کنم که ذات مردد انسان و تغییر مدام خلق و خوی شان را تصویر کرده اند.
