فیلسوف آلمانی قرن بیستم کارل جسپر ایده فلسفی را بنیان گذاشت به نام دوره «جهش معنوی » بشر … به نظر او از حدود ۳ هزار سال پیش، انسانها از یک تحول محوری بزرگ برخوردار شده اند. دوره ای که حدود هزار سال طول کشید و در طی آن در پنج تمدن یونان، ایران، چین، هندوستان و فلسطین، ایده های مهم مطرح شد.
نمایندگان این ۵ تمدن افلاطون، زرتشت، بودا و کونفسیوس و پیامبران ابراهیمی همگی برای اولین بار به اخلاق انسانی اشاره کردند. تعریف هایی که متفکرین و خدایان این دوره از انسان داشتند دچار یک چرخش مثبت شد. آنها از خوب بودن ذات انسان حرف زدند و فرمانبری از قانون، جای امپراطوری های خدایگونه مقدس ولی مستبد را گرفت.
بشر در آن دوره حدودا هزار ساله «جهش معنوی»، کم کم سنت قربانی کردن انسان را لغو کرد. برای اولین بار برده داری تبدیل به امر ناپسند شد. برای شاید اولین بار زرتشت در منطقه ایران از درگیری بین خیر و شر سخن حرف زد و جنگ خدای خیر و خدای شر رسمی شد. رفتار و کردار و افکار نیک تبلیغ شد. فیلسوفان یونانی از شیوه های مختلف اندیشیدن و روش های ایجاد یک ذهن منطقی حرف زدند.
بودایی ها و هندوها بر روی کنترل غرایز و امیال تاکید کردند و تکنیک های مختلف زندگی آرام و متعادل توصیه و تبلیغ شد. پیغمبران یهودی زیادی در این دوره در منطقه فلسطین و اسرائیل سربرافراشتند که صحبت از تک خدایی می کردند. تک خدایانی که قرار بود نماینده خیر باشند و مدام به انسانها اخطار دهند که گول بدی های شیطان را نخورند.
جهش معنوی در دوره فوق برای انسان، یک امید و یک آینده جدید ترسیم کرد. مدینه فاضله و بهشت و افزایش بهروزی زندگی اجتماعی وارد مخیله انسان شد. به عبارتی دوره جهش معنوی شروع دنیای مدرن هم لقب گرفت.
When did societies become modern? ‘Big history’ dashes popular idea of Axial Age
Axial Age Thought: Spiritual Foundations of Today
Credit: Fritz Eschen/ullstein bild/Getty