احساس لذت و خشنودی یک نوع پیام عصبی است که در بخشی از مغز با انجام یک کار یا مصرف یک چیز مشخص، ایجاد می گردد. مغز پس از دریافت این احساس، آن را به نقاط مربوط در بدن می فرستد و این اتفاق اگر به هر شکل مشابه مجددا تکرار شود تبدیل به یک عادت لذتبخش می گردد.
سیستم پاداش دهی در مغز، نه تنها به انسان بلکه به اکثر موجودات زنده، جسارت و انرژی لازم را می دهد تا همان کار که برای مغز خوشایند است را تکرار کند. نمونه های عمومی از این سیستم پاداش، لذت ناشی از مصرف غذای خوشمزه، شنیدن موسیقی، لمس بدن یک نفر تا خوشی های کاذب نظیر تاثیر سیگار و مشروب و حتی حس ماجراجوی می تواند باشد.
احساس لذت در تعریف کلی یعنی رها شدن هورمون هایی در مغز که در شبکه یاخته های عصبی به بخش های مختلف کنترل حواس پنجگانه می روند و خاطره یک مزه و احساس خوب را دوباره ایجاد می کند. سیستم پاداشی که به موجود زنده کمک می کند هر نوع ریسک و سختی را تحمل کند تا به تکرار لذتی که قبلا تجربه کرده است برسد.
عصب شناسان و روانشناسان خیلی وقت است می دانند که حس و حال عرفانی و حالت فرحبخشی که افراد مومن از آن برخوردار می شوند می تواند بخشی از بده بستان مغز از طریق سیستم پاداش دهی در مغز را فراهم کند.
در تحقیق جدیدی که دانشگاه یوتا در امریکا انجام شده است شاید برای اولین بار، آزمایشات و تصویر پردازی هایی گردآوری شده است که رابطه بین ایمان مذهبی و خشنودی ایجاد شده در مغز را نشان می دهد.
در این تحقیق ۱۹ عضو بسیار مومن فرقه « مورمون ها» متشکل از ۱۲ مرد و ۷ زن شرکت داشتند که در ضمن از مبلیغین حرفه ایی این گروه مذهبی هستند.
محققین برای یک ساعت از طریق تصویربرداری مداوم با ماشین جدید fMRI فعالیت های مغز این گروه مومن را ضبط کردند. در طی یک ساعت فوق، با نشان دادن انواع نوشته ها و تصاویر و ویدئوهای مربوط به مذهب مورمون ها، تلاش کردند این افراد را در حالت مورد علاقه شان که احساسی روحانی و مطبوع است قرار دهند. آنها در پایان، حتی از شرکت کنندگان در تحقیق پرسیدند که در چه سطح و اندازه ای حالت و حس روحانی دارند؟
محققین بر اساس فعالیت به تصویر کشیده شده مغز این 19 نفر که همگی شان درجاتی از حس خوبِ ایمان و « حضور خدا در وجودشان » را تجربه کرده بودند متوجه شدند که به طور مشخص همان مرکز اصلی سیستم پاداش در مغز یعنی nucleus accumbens کاملا تحریک شده است.
همزمان با افزایش فعالیت بخش سیستم پاداش دهی مغز، محققین متوجه شدند که در بخش مغز جلو پیشانی prefrontal cortex که رابطه مستقیمی با قضاوت های اخلاقی و تفکر و شعور دارد نیز رفت و آمدهای عصبی بیشتر شده بود.
باورهای مذهبی یکی از بنیانی ترین وسایل تصمیم گیری در ذهن بشر است و تاثیر مستقیمی در سلامت روحی انسان دارد. برای همین به قول دکتر Jeff Anderson شناخت کامل تر فعل و انفعالات درون مغز برای رسیدن به تصمیماتی که افراد مومن اتخاذ می کنند می تواند بسیار تعیین کننده باشد.
اهمیت اصلی در این تحقیق در باره تاثیر بد یا خوب ایمان مذهبی نیست. تاکید محققین این گزارش معطوف به این بوده است که ببینند چه مشابهتی بین یک باور و ایمان با سایر تحریک کننده های لذتبخش می تواند باشد. انتخاب یک گروه بسیار مومن هم برای دقیقتر بودن اطلاعات ایجاد شده در مغز بوده است.
This is your brain on God: Spiritual experiences activate brain reward circuits
Reward, salience, and attentional networks are activated by religious experience in devout Mormons
http://www.tandfonline.com/doi/10.1080/17470919.2016.1257437
