داستان های عربی

خاورمیانه و کشورهای عربی ده ها سال است که در مرکز توجه رسانه های خبری و بالطبع مردم جهان هستند. اما بیشتر خبرها در باره مسائل حاد جاری است. به ندرت دیده شده است که گزارشی در باره‌ی شیوه‌ زندگی مردمی که در قاهره، بیروت و ریاض زندگی می‌کنند تهیه شود.

البته شبکه‌های تلویزیونی هر از چند ‌گاهی، گزارش مستندی در باره‌ کشف اشیائ تاریخی و باستانی ارائه می دهند و برنامه های شان سرشار است از گزارش های مربوط به جنگ‌های داخلی خاورمیانه ولی هیچ اشاره‌ای به زندگی معمولی مردم کشورهای عربی نمی‌شود.

جدا از اطلاعات عمومی و تاریخی، فرصتی فراهم نمی شود که مثلا بدانیم مردم سرزمین‌های عربی چگونه عاشق می‌شوند؟ به چه می اندیشند؟ از چه رنج می‌برند؟ یا حتی چه‌طور برای خود دشمن می‌تراشند؟

از کمتر از 10 سال پیش حرکتی در کشورهای عربی شروع شده است تا با ترجمه وسیع  داستان های عربی به زبان انگلیسی، نه تنها برای همه‌ سئوالات فوق پاسخ‌های جذاب و کامل استخراج شود بلکه برای سئوالاتی که حتی به ذهن‌ خیلی ها نمی‌رسید نیز جوابی بیابند.

در طی این چند سال به کمک کارگزاران فرهنگی داخلی و خارجی، تلاش همه جانبه‌ای صورت گرفته است تا ادبیات جدید و امروزی کشورهای عربی نیز در معرض دید جهانی قرار بگیرد. از مهم‌ترین این تلاش‌ها، پایه‌گذاری و بنیان نهادن جایزه‌ی ادبی سالانه‌ای است که از سال ٢٠٠٧ در ابوذبی، با پرستیژ تمام به راه افتاده است.

هدف اصلی کارگزاران جایزه‌ی ادبی فوق این است که بتوانند با حمایت گسترده‌ی رسانه‌ای، در کنار نشر عربی آثار مورد تقدیر قرار گرفته، امکان و ضمانت عملی و مالی برای چاپ آن‌ها به زبان انگلیسی نیز فراهم گردد. از این طریق تاریخ طولانی بی‌تفاوتی در باره‌ داستان‌های عربی، که همیشه محدود به داستان‌های کلیشه‌ای و قدیمی نظیر علاالدین و چراغ جادو می شد می رود تا پایان یابد.

مسیر جدید حمایت از ادبیات عرب زبان فرصتی ایجاد کرده است تا مردم کنجکاو جهان که مدام کلمات خاورمیانه و کشورهای عربی را در اخبار می شنوند  در ضمن بدانند که مثلاً چه بر سر مشتریان قدیمی مشروب‌فروشی‌های کهنه قاهره آمده است؟ (رمان «مجتمع مسکونی یعقوبی» اثر علا ال اسوانی).

و یا این‌که بهترین تدبیری که یک دختر متمول و مدرن عربستان سعودی می‌تواند به کار گیرد تا به دام ازدواج اجباری نیفتد چیست؟ درس دندان‌سازی خواندن یا دکتر شدن؟ (رمان «دختران ریاض» اثر رجاع آلثانی).

منبع
By Claudia Roth Pierpont , Found in Translation, The contemporary Arabic novel
The New Yorker, Jan.10