نوروز در بین اقوام گوناگون

نوروزخوانی

اگر چه ایران امروز وارث اصلی آیین‌ها و رسوم فرهنگی ایران کهن است اما نوروز در آن رنگ و بوی گذشته را ندارد. نه کارناوالی هست و نه بازی‌های سنتی نورزی رونق گذشته را دارد. ایرانیان تنها مردمی هستند که در دوران جشن نوروزی لباس ویژه نوروزی نمی پوشند. چهارشنبه سوری مانده و سیزده بدر و خانه تکانی و تعطیلات شیرین مدارس برای بچه‌ها. عیدی دادن به بچه‌ها هم یکی از سنت‌های زیبای ایرانی است که برای هر فردی خاطره ساز است.

البته در مناطق گوناگون ایران، آیین‌های ویژه‌ای برای نوروز وجود داشته که بسیار کم رنگ شده است مانند نوروزی خوانی در مازندران و گیلان و آذربایجان…

تاجیکستان

 اگر چه فرهنگ روسی هنوز در زندگی تاجیک‌ها نمود بارزی دارد، اما پس از به استقلال رسیدن، گرایش به آیین‌های ملی از جمله نوروز بیشتر شده است. مراسمی چون «گل گردانی»، «بلبل خوانی»، «پخت سمنک» (سمنو)، «چهارشنبه سوری» و… در این کشور رایج است. در جشن سمنو پزان، زنان و دختران در حالی که شب تا صبح سمنو می‌پزند، پای دیک کف می‌زنند و می‌خوانند: «سمنک در جوش، ما کفچه زنیم، دیگران در خواب، ما دفچه زنیم!» این رسم در افغانستان هم وجود دارد.

نوروز در دور دست

 در زنگبار (تانزانیا) که ایرانی تباران بسیاری زندگی می‌کنند، نوروز گرامی داشته می‌شود. این ایرانیان از شهرهای شیراز و سیراف و هم چنین بلوچستان به آن جا کوچ کرده‌اند. گویا کوچ آنان به زنگبار در قرن دهم میلادی اتفاق افتاده است.

 ترکمنستان

 ترکمن‌ها نیز مانند ازبک‌ها و قزاق‌ها، پس از ورود به ماورالنهر و همسایگی با اقوام ایرانی، نوروز را جشن می‌گیرند.<

 کردها

 کردها علاوه بر ایران، در کشورهای ترکیه، عراق و سوریه، نوروز را جشن می‌گیرند. تا چند سال پیش، نوروز در ترکیه ممنوع بود و جشن نوروزی کردها هر ساله با خشونت مواجه می‌شد. نوروز برای کردهای خارج از مرزهای ایران نه فقط یک جشن ملی که زمانی برای ابراز رفتارهای هویت طلبانه است. در عراق و سوریه نیز نوروز در میان کردها با شکوهی خاص برگزار می‌شود. برافروختن آتش در مقیاس بزرگ و پایکوبی به دور آن، از بارزترین ویژگی جشن نوروزی کردها در سه کشور ترکیه، عراق و سوریه است.

آذربایجان

  آیین‌های نوروزیِ مردم کشور آذربایجان، به آیین‌های ایرانی بسیار نزدیک است. دید و بازدید، سفره‌ی هفت سین و جشن و شادی در طبیعت. هم چنین چیستان‌های نوروزی و بازی‌هایی سنتی که در گذشته بیشتر رایج بوده است.

 افغانستان

در افغانستان گروهی هنوز نوروز را مخالف اسلام می‌دانند و برای نماندنش می‌کوشند، اما توده‌های مردم هم چون گذشته این جشن را پاس می‌دارند. جریان‌های نزدیک به وهابیون مخالف نوروزاند اما تاکنون کاری از پیش نبرده‌اند و بعید است در این راه کامیاب شوند.

چهارشنبه سوری، هفت میوه (مانند هفت سین)، پختن سمنو، بزکشی، مراسم ژنده علی و سیزده بدر در هرات از آیین‌های نوروزی افغانستان است. خواندن ترانه‌ی معروف «بیا که بریم به مزار ملا ممد جان» در نوروز رواج بسیاری دارد.

نوروز در ترکمنستان

More from عباس سلیمی آنگیل
کلاغ حلقه به پا – ۲
کلاغ و کارتن را همان‌طور گذاشتم و در حیاط را باز کردم...
Read More