افلاطون و رسیدن به مرحله غم شیرین

463-base_image_4-1424272067

اتفاق مهمی ۲۴۰۰ سال پیش در آتن افتاد که مسیر تحول بشر را تسریع کرد. فردی پیدا شد که فهمید ذهن انسان می تواند « منطقی» باشد. آن شخض افلاطون بود، اولین متفکری که گفت ما انسانها به جای پذیرفتن سنت‌ها و اعتقادات مرسوم، باید به « منطق» خودمان تکیه کنیم.       

افلاطون، ۳۶ کتاب نوشت و همه عمرش را صرف پروراندن ایده های جدید برای دستیابی به مرحله ایی از شعور و منطق به نام Eudaimonia کرد. از نظر افلاطون، بهترین حالت زندگی، رسیدن به حالت « غم شیرین» است. مرحله ای که هم خشنودی، آرامش و تواضع دارد و هم درد ناشی از دانستن .

او معتقد بود برای رسیدن به این مرحله، چهار ایده اصلی را باید در زندگی به کار برد:

۱- به افکار تایید شده شک کنیم

بخش اعظم زندگی ما بیهوده سپری می شود چون در اغلب موارد به دانسته ها، عقاید و سنت های عمومی تکیه می کنیم. ما فکر می کنیم هر آنچه که معتبر و از یک توافق همگانی برخوردار است باید درست باشد. به نظر او، افکار تایید شده عمومی سرشار از پیشداوری، خرافات، واکنش غریزی و معماهای بی دلیل و منطق هستند.

۲ – مواظب عشق باشیم

افلاطون یکی از اولین نظریه پردازهای روابط زناشویی و عشق است. او یکی از کتاب هایش به نام « سمپوزیوم» را صرف بحث در باره عشق کرده است. این کتاب در برگیرنده گفتگوهایی است که در حول و حوش یک مهمانی شام صورت گرفته است و مهمانان مجلس، شاعران و فیلسوفان شهر و از جمله آنها سقراط است که شخصیت همیشگی اغلب کتاب های او است.

نظرات افلاطون در باره عشق شاید با دوره و زمانه ما همخوانی نداشته باشد چون اصرار دارد که آدمها عاشق افرادی می شوند که خصلت ها و شخصیت متضاد آنها را دارا هستند. او به این دلیل بر این تعریف تاکید می ورزید چون معتقد بود ما قابل تغییر هستیم و عاشق شدن و زندگی با یک نفر دیگر با خصوصیات متفاوت، می تواند هم ما و هم معشوق را به سمت کامل شدن سوق دهد.

به نظر وی جذابیت عشق و آرزوی نزدیکی و صمیمت بیش از حد به این خاطر است که خصوصیات نداشته معشوق را صاحب شویم. افلاطون به دنبال نشانه های خوب بودن در معشوق است تا کمبودهایش را جبران کند. این شیوه از دیدن عشق، در ادامه مسیرِ رسیدن به شعور و خردمندی « غم شیرین» است که افلاطون مدام به دنبالش بود.

۳ – زیبایی مهم است

مفهومی که افلاطون از زیبایی سراغ دارد ترکیبی از تعادل، هماهنگی، شکوه و مهربانی است. او معتقد است ما باید خانه مان و محل کارمان را با اجسام و آثار زیبا تزئین کنیم. ما هنر و زیبایی را دوست داریم چون در آنها بخشی از خوبی را می بینیم. خصوصیات و ظرافت های انسانها را هم دوست داریم چون جلوه گر و به یادآورنده خوبی ها هستند. ما با دیدن زیبایی ها به وجد می آئیم و می خواهیم آنها را به دست بیاوریم تا زندگی ما نیز زیبا شود.

 افلاطون هنر را نوعی درمان تلقی می کند و معتقد است هنرمندان می بایست تحت هدایت فیلسوفان به دنبال ایجاد و تشویق خوبی ها باشند. او بر این اعتقاد بود که هنر یک وسیله تبلیغی است و هدف هنرمند نباید چیزی جز راهنمایی و حمایت از خصلت های خوب انسانی باشد. او در دوره ای از زندگی شهر آتن می زیست که مصرف و ثروت و  زیاده روی بیداد می کرد. شهر پر از قهرمانان و سخنرانان  شیک و پر سر و صدا بود که حرف درستی برای گفتن نداشتند و به نوعی شبیه شهرتی بود که ستاره های هنرو سرگرمی در جهان امروز، از آن برخوردارند. برای همین او موافق سانسور و کنترل افکار و ایده ها بود.

۴-  ساختن جامعه بهتر

بخش بزرگی از دلمشغولی افلاطون، در باره آینده اجتماع بود. او جزو اولین افرادی است که به دنبال جامعه ایده ال بود. او مدام به ایده هایی فکر می کرد که رهبران جامعه می بایست آنها را عملی سازند. او حتی مطرح کرد که رهبران سیاسی باید فیلسوف داشته باشیم.

رقیب اصلی آتن شهر اسپارتا، برای افلاطون یک کنجکاوی بزرگ بود. آنها معروف بودند به پرورش سربازان جنگجو ولی آنچه که افلاطون را کنجکاو می ساخت دیسیپلین و برنامه های دقیقی بود که اسپارت ها اجرا می کردند. افلاطون، سیستم  آموزش و پرورش، نحوه آشپزی و کار و حتی عشقورزی اسپارت ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد تا به رمز و راز آنها برای تربیت سرباز خوب دست یابد. افلاطون البته می خواست شیوه تربیتی آنها را برای آموزش و پرورش بهتر و رسیدن به خشنودی انسانی بازسازی کند.

افلاطون یک فیلسوف ایده الیست بود و افکارش بلندپروازانه و در دوره خودش بسیار جالب بود. مهمترین عنصری که همه ایده هایش را به هم گره می زد اهمیت وجود فیلسوف به عنوان وسیله ای برای ساختن جامعه بهتر بود.

Plato

http://www.thebookoflife.org/the-great-philosophers-plato/


More from ماهان طباطبایی
بعد از انقراض بزرگ پنجم، در سیاره ما چه اتفاقی افتاد
حدود ۶۶ میلیون سال پیش یک سنگ آسمانی بزرگ به زمین اصابت...
Read More